سفارش تبلیغ
صبا ویژن

92/4/26
2:42 عصر

نمی از یم رمضان/8

بدست دست نوشت در دسته رمضان، گفتگو

تاریخ : 1392/4/26 - ساعت : 18 : 13 - گروه : فرهنگی - حوزه : دین و اندیشه رمضان 92

نمی از یم رمضان/8- یکی از پیمان‌هایی که خداوند از بنی‌اسرائیل گرفت مراعات حال یتیمان بود/ سلام نمادی از شعار اسلام و ادب اسلامی است که در دین جلوه‌گری دارد/ هنر آن است که در پرتو افطاری دادن، عده‌ای از فقیران، مستمندان، بی‌سرپرستان و یتیمان بر سر سفره نشینند

حجت الاسلام محمدامین پورامینی، استاد و پژوهشگر حوزه در مصاحبه با خبرنگار نسیم، به شرح دعای هشتمین روز ماه مبارک رمضان پرداخته است که در ادامه تقدیم خوانندگان می شود:

بسم الله الرحمن الرحیم

«اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ وإطْعامِ الطّعامِ وإفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین».
خدایا از تو می خواهم که روزیم کنی به ایتام مهر بورزم و اطعام بدهم و سلام را بلند گویم و با انسان های بزرگوار هم سخن شوم به فضل خودت ای پناه آرزومندان.

در این دعا تکیه بر چند محور شده است:
1) اهتمام ورزی و توجه به یتیمان و بی سرپرستان
2) پهن کردن سفره اطعام
3) رعایت ادب اسلامی وآغازگر سلام بودن
4) مسئله رفیق و دوست
این 4 محور در دعای روز هشتم مطرح است.

در فراز اول این دعا می خوانیم:« اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ»؛ خدایا مهرورزی به ایتام را به من عطا کن.
وجود پدر و مادر از نعمت های بزرگ الهی است که گاه بنابر مصالحی خاص این نعمت از بعضی افراد گرفته می شود ؛ هرچند که در طول تاریخ انسان های برجسته یتیم بوده اند مانند رسول خدا(ص) که یتیم بود، در تاریخ معاصر نیز امام خمینی یتیم بود ودر کودکی پدر خود را از دست داده بود.
دیگران در قبال ایتام وظیفه دارند که به آنها مهر بورزند و نیاز آن ها را بر آورده کنند. یکی از عهد و پیمان هایی که خداوند از بنی اسرائیل گرفت این بود که نسبت به حال یتیمان مراعات داشته باشند. در سوره بقره آیه 83 میفرماید: «وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی‏ إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاَّ قَلیلاً مِنْکُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُون‏» و چون از فرزندان اسرائیل پیمان محکم گرفتیم که: «جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر، و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید، و با مردم [به زبان‌] خوش سخن بگویید، و نماز را به پا دارید، و زکات را بدهید»؛ آنگاه، جز اندکى از شما، [همگى‌] به حالت اعراض روى برتافتید.
پیامبر اکرم(ص) نسبت به کسی که سرپرستی یتیم دارد می فرماید: « من و سرپرست یتیم مثل این دو انگشت(سبابه و وسط که کنار هم هست) در بهشت پیش هم هستیم.»
همچنین از معصومین روایت شده است:« یک خانه خوبی در بهشت است که به آن دارالفرح (خانه سرور وشادی) می گویند کسانی که یتیمان مومن را در دنیا شاد کرده باشند در بهشت داخل آن می شوند.»
امیر مؤمنان علی(ع) در وصیت خویش به امام حسن(ع) فرمود:« الله الله مراقب یتیمان باشید مبادا یک روز گرسنه و یک روز سیر باشند.»
بی توجهی و نامهربانی با یتیم با موازین اخلاق اسلامی نمی سازد، باید مراقب بود که مبادا حق یتیم ضایع شود؛ وباید کوشید زمینه بی نیازی یتیم فراهم گردد، همچنان که در احادیث اهل بیت ذکر شده است:« کسی که یتیمی را سرپرستی کند تا بی نیاز شود به واسطه این عمل بهشتی خواهد شد.» دست درازی به مال یتیم عواقب دردناکی را به همراه دارد، و اگر کسی مال یتیم را بخورد دوزخ در انتظار اوست.
در فراز بعدی می خوانیم: « وإطْعامِ الطّعامِ»
در این دعا از خداوند درخواست میکنیم که توفیق عطا کند تا مومنان را اطعام کنیم. در ماه مبارک رمضان اهمیت اطعام و افطاری دادن پر رنگ تر است. قطب الدین راوندی از علماء بزرگ قرن ششم در کتاب دعوات ص141 حدیثی را نقل میکند: «کسی که برادر ایمانی اش را غذا بدهد یا دهن وی را شیرین کند خداوند تلخی موقف قیامت را برای وی تبدیل به شیرینی میکند.» در احادیث دیگر آمده است که هریک از موقف های قیامت 50 هزار سال دنیا به طول می انجامد. حال در این شرایط سخت این ایستگاه تلخ وطولانی برای برخی شیرین خواهد شد، علت این امر آن است که وی دهان مومنی را در دنیا شیرین کرده است. همچنین در صفحه 230 این کتاب آمده است:« کسی که غذایی در دهان مریض و بیمار قرار دهد خداوند از میوه های بهشتی روزی او میکند.» در نتیجه کسی که در این دنیا در دهان مریض و بیمار طعامی قرار دهد خداوند از میوه های بهشتی به وی عطا میکند. چه قدر خوب است که در این ایام ماه مبارک سری به آسایشگاه ها وخانه سالمندان، جانبازان ومعلولان بزنیم تا از بهره خدمت رسانی به ایشان خود نیز بهره ای بریم.
از معصومان (ع) روایت شده است که :« بهترین شما کسی است که غذا را به دیگران برساند، و سلام را بلند بگوید، و وقتی همه مردم خواب هستند خود به شب زنده داری وعبادت بپردازد.»
در ماه مبارک رمضان اطعام و افطاری دادن اهمیت بیشتری پیدا می کند. امام زین العابدین(ع) هنگامی که روزه بود دستور می داد گوسفندی را سر ببرند و با آن آبگوشتی تهیه می کردند؛ بعد که غذا آماده میشد آبگوشت را کاسه کاسه تقسیم می کردند و به همه می رساندند و خودشان با نان و خرما افطار می کردند.»(بحار الانوار 98/12)
سیره امام سجاد(ع) اهمیت اطعام در ماه مبارک رمضان را روشن می کند. و یا در روایات آمده است که :« کسی که برادر مسلمان خود افطاری بدهد از اصل روزه بالاتر و برتر است.»
اما یکی از آسیب های که سفره های افطاری با آن مواجه است سفره های رنگین است؛ سفره های رنگین از دو جهت ضربه وارد میکنند :
1) چه بسا کسانی که باید بر سر سفره های ما مهمان باشند و در افطاری شرکت کنند جایشان خالی باشد.
2) اسراف ناشی از چشم و هم چشمی ها.
هنر آن است که در پرتو افطاری دادن، عده ای از فقیران، مستمندان، بی‌سرپرستان و یتیمان بر سر سفره نشینند ، گرچه صله رحم هم انگیزه بسیاری خوبی است، علاوه بر آن در گردهم آیی توانگران بر سر سفره افطار می توان از امکانات ایشان جهت انجام کارهای خیر استفاده کرد، واین پتانسیل را نباید هدر داد، واز سویی دیگر باید مراقب بود که چشم و هم چشمی ها باعث آسیب رسانی به این سنت الهی نشود، وهمچنین باید مراقب اموال عمومی وبیت المال بود که هزینه شخصی نگردد!
خلاصه آنکه باید سفره های افطاری را ساده کرد وبه تعبیر روایات ما گرچه در حد یک دانه خرما ویا جرعه آب باشد، و دیگر اینکه در این سفره ها افراد فقیر و مستمند شرکت کنند.
رسول اکرم(ص) می فرماید: هرکس مومنی را افطار دهد خدا برای او ثواب آزاد کردن بنده عطا می کند و گناهان گذشته وی را می آمرزد.»
همچنین در روایات نقل شده است که هرکس توان افطار دادان را ندارد به دانه خرمایی ویا آب گوارایی بسنده کند و خداوند از لطف و کرمش همین ثواب را به وی عطا میکند.
رسم خوبی در مکه ومدینه هست که ما می توانیم در اماکن عمومی ومقدس پیاده کنیم، وآن این است که در تمام شبهای ماه مبارک رمضان در مسجد الحرام ومسجد النبی سفره افطار پهن می گردد بدون آنکه دولت یک ریال هزینه کند، بلکه این مردمند که با خود سفره یک بار مصرف وخرما وچایی و.. آورده وهرکس بفراخور خود آن را در مسجد پهن کرده وهرکس می تواند بر سر سفره نشیند وافطاری ساده ای بخورد وآنگاه برای نماز مغرب زجا برخیزد.
در فراز بعدی دعا می خوانیم:« وإفْشاءِ السّلامِ» خدایا به من توفیق بده که سلام را بلند بگویم.
سلام در حقیقت نمادی از شعار اسلام و ادب اسلامی که در دین جلوه گر ی دارد. سلام تضمین سلامتی و امنیت بر طرف مقابل است. این روح اسلام است؛ اسلام از کلمه سلم گرفته شده است. آغاز گر سلام بودن مستحب و مهم است، که انسان در رابطه متقابل زودتر سلام کند، اما جواب سلام واجب است، واینجا این مزد این واجب بسیار کمتر از مستحب است! کسی آغازگر سلام باشد 70 حسنه اجر می برد اما آنکس که جواب سلام می دهد تنها یک حسنه اجر می برد؛ و این موضوع اهمیت سلام کردن را می رساند.
از صفات انسان های مومن در بهشت مواجه شدن با سلام وتحیت است. خداوند در سوره مبارکه فرقان آیه 75 می فرماید: « أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فیها تَحِیَّةً وَ سَلاما» اینانند که به پاس آنکه صبر کردند، غرفه‌[هاى بهشت را] پاداش خواهند یافت و در آنجا با سلام و درود مواجه خواهند شد. تحیت در بهشت سلام کردن است.
پیامبر اکرم(ص) می فرماید: « بخیل ترین مردم کسی است که از سلام کردن بخل بورزد.» همچنین در روایات آمده است:« کسی که سلام رابلند بگوید باعث خیر خانه می شود.»
امام باقر(ع) می فرماید:« خداوند اطعام طعام و بلند سلام گفتن را دوست دارد.»
همچنین در اخلاق اسلامی و احادیث وارد شده است که کسی که میخواهد سخن بگوید حتما باید در ابتدا سلام کند و اگر کسی بدون سلام کلام خود را آغاز کرد جواب وی را ندهید، وهرکس می خواهد وارد خانه ای شود و یا آغاز به سخن گفتن کند باید خود سلام کند.
کسی که زودتر سلام کند از تکبر که یک نوع بیماری و رذیله اخلاقی است به دور است. رسول خدا (ص) بر همگان سلام می کردند حتی بر کودکان . ایشان فرمودند من 5 چیز را تا هنگام مرگ ترک نمیکنم و یکی از آن 5 مورد سلام کردن بر کودکان بود تا بعد از ایشان سلام کردن سنت شود.
برخی از یاران رسول خدا (ص) سعی کردند پیش از رسول خدا (ص) سلام کنند اما نتوانسند و موفق نشدند، در سال 63 بهمراه چند تن از دوستان برای معمم شدن خدمت امام خمینی رسیدیم، آنجا نیز ما نتوانستیم بر امام سبقت در سلام کنیم، وایشان پیش از ما سلام کرد .
در فراز بعدی آمده است: «وصُحْبَةِ الکِرام»ِ
خدایا کاری کن که با انسان های کریم هم صحبت بشویم؛ این محور دعا اهمیت رفیق و دوست را می رساند. با رفیق هست که انسان جایگاه خودش را رقم میزند. در اشعار فارسی آمده است: کبوتر باکبوتر باز با باز / کند همجنس با همجنس پرواز.
رفیق مثبت در انسان آثار مثبتی بر جای میگذارد و رفیق منفی نیز آثار منفی در انسان بر جای میگذارد. این ابیات زیباست: تا توانی می گریز از یار بد/ یار بد بدتر بود از مار بد/ مار بد تنها تو را بر جان زند/ یار بد بر جان وبر ایمان زند/ بنابراین انسان باید نسبت به انتخاب دوست دقت کامل به عمل بیاورد. رفیق بد می تواند سرنوشت انسان را عوض کند، ریشه بسیاری از آسیبهای اجتماعی مثل اعتیاد ومفاسد اخلاقی وبزه کاری را باید در همین نکته جستجو کرد.
در انتهای دعا می خوانیم: «بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین» به فضل خودت ای پناه آرزومندان.

http://www.nasimonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=569390